Centrala alarmowa
Centrala alarmowa jest "mózgiem" systemu alarmowego. Do niej trafiają sygnały ze wszystkich czujek za pośrednictwem linii dozorowych (przewodowych lub bezprzewodowych). Ze względu na budowę centrale alarmowe możemy podzielić na analogowe i mikroprocesorowe (cyfrowe).Centrale analogowe przeznaczone są do prostych alarmów, nie wymagających prowadzenia rejestracji zdarzeń - o niskim ryzyku włamania (np. klasa A).
Centrale mikroprocesorowe mogą spełniać złożone funkcje, takie jak, rejestracja zdarzeń, powiadamianie o alarmie, autodiagnostyka, kontrola dostępu, itp. Centrale te przeznaczone są do systemów SSWiN o małym, średnim i wysokim ryzyku włamania.
Oprócz czujek, do centrali alarmowej (zwłaszcza cyfrowej) podłączony jest manipulator (klawiatura), sygnalizatory, linia telefoniczna i inne moduły rozszerzeń (np. ekspandery).
Manipulatory
Manipulator nazywany także klawiaturą lub szyfratorem służy do zarządzania systemem alarmowym. Urządzenie fizycznie podłączone jest z centralą alarmową (przewodowo lub bezprzewodowo). Za pomocą manipulatora możesz uzbrajać, rozbrajać system, sprawdzać jego stan (awarie, przegląd zdarzeń, itp.) a także programować centralę alarmową. Klawiaturę najczęściej montuje się przy wyjściu z budynku (w przedpokoju, holu, itp.). W systemach alarmowych może być także kilka manipulatorów - do zarządzania strefami (np. klawiatura w sypialni na piętrze uruchamia tylko czuwanie alarmu na parterze, gdy śpimy).Rodzaje czujek w systemach alarmowych
Pasywne czujki podczerwieni (PIR)
Ciało ludzkie emituje promieniowanie podczerwone o długości fali ok. 10 mikrometrów. Ponieważ moc promieniowania emitowanego przez człowieka jest niewielka na tle otoczenia i trudno byłoby wykryć zmianę poziomu promieniowania w całej przestrzeni objętej zasięgiem czujki, stosuje się złożone układy optyczne do odpowiedniego uformowania pola widzenia czujki. Może być ono uformowane w kilkadziesiąt wiązek w kilku płaszczyznach za pomocą soczewek Fresnela lub w postaci kurtyn, za pomocą optyki zwierciadlanej.
Każdorazowo, gdy człowiek wchodzi lub wychodzi z wiązki (kurtyny) pola widzenia, czujka rejestruje zmianę. Gwałtowna zmiana temperatury może spowodować wyzwolenie fałszywego alarmu. Powolne, stopniowe zmiany temperatury nie spowodują reakcji czujki. Kąt pola widzenia czujki to 90...120 stopni. Typowy zasięg to 12...15m.
Ponieważ dla PIR nieprzezroczyste są ściany, meble, zasłony, szkło - w pomieszczeniach umeblowanych bądź o nieregularnych kształtach mogą się więc tworzyć martwe strefy. W takich przypadkach przydatne są czujki PIR kurtynowe, korytarzowe, sufitowe.
Czujki mikrofalowe
W czujkach mikrofalowych ruchu wykorzystano efekt Dopplera do wykrywania poruszających się obiektów. Mikrofale przenikają powietrze i próżnię, przenikają w mniejszym bądź większym stopniu każdy niemetaliczny materiał.
Czujki te nie mogą być umieszczone obok świetlówek czy innych lamp wyładowczych. Nie mogą "patrzeć" na ścianę zewnętrzną - promieniowanie mikrofalowe przenika przez ścianę, plastyk i szkło; może wystąpić kryterium alarmu na skutek ruchu osób lub samochodów na zewnątrz. Idealnym lustrem dla mikrofal jest metalowy przedmiot. Może on przypadkowo skierować mikrofale na okno, drzwi bądź ścianę zewnętrzną.
Czujki powinny być montowane wysoko i skierowane na podłogę - zmniejsza to prawdopodobieństwo odbicia w dowolnym kierunku.
Czujki wibracyjne
Czujki wibracyjne wyposażone w czujniki piezoceramiczne reagują na drgania mechaniczne podłoża, do którego są przymocowanie oraz pojedyncze silne wstrząsy podłoża i uderzenia w drzwi, okna, ściany i stropy chronionego pomieszczenia. Amplituda, częstotliwość i czas trwania sygnału dostarczonego przez czujnik jest analizowana w specjalnym procesorze. Każda próba przebicia się do obiektu chronionego (np. kucie, wiercenie, uderzanie ciężkim narzędziem) powoduje wystąpienie kryterium alarmu.
Czujki inercyjne
Zanim intruz dostanie się do chronionego obiektu, będzie próbował sforsować drzwi, okna, kraty, ściany itp. używając wszelkich dostępnych narzędzi, jak np. piła, łom, wiertarka. Wszelka próba forsowania zamków lub okien czy też próba przebicia się przez ścianę, spowoduje powstanie drgań wysokiej częstotliwości. Drgania te powodują przemieszczanie się materiału, do którego przymocowany jest czujnik inercyjny.
Drgania w określonym zakresie częstotliwości (10Hz - 5000Hz) i przyspieszeniu równym przyspieszeniu ziemskiemu będą identyfikowane przez czujkę inercyjną, jako kryterium alarmu. Jest to więc czujka "wczesnego ostrzegania". Umożliwia wykrycie intruza, zanim ten dokona nieodwracalnych zmian w systemie i chronionym obiekcie. Jest to również znakomity element ochrony obwodowej - zapewni ochronę obiektu, w którym przebywają osoby uprawnione.
Czujki stłuczenia szkła
Są to czujki mikrofonowe szczególnie czułe na brzęk tłuczonego szkła - reagują na sygnały o wysokich częstotliwościach (pękanie szkła - częstotliwość powyżej 100Hz) oraz na sygnały w paśmie akustycznym (uderzenia podczas tłuczenia - częstotliwość od 6 do 30kHz), natomiast nie reagują na inne hałasy zewnętrzne (np.: dźwięki związane z trzaskaniem drzwiami, dzwonienie kluczy itp.). Są odporne na wstrząsy sejsmiczne.
Czujki stłuczenia szkła nie powinny być instalowane w pobliżu klimatyzatorów, źródeł dźwięku. Materiały pochłaniające dźwięk (zasłony, draperie, płytki akustyczne itp.) zmniejszają zasięg czujki. Niektóre typy czujek oprócz kryterium stłuczenia szkła uwzględniają jeszcze kryterium fali uderzeniowej (małe częstotliwości).
Czujki magnetyczne
Czujki te zawierają zawsze 2 elementy: magnes i kontaktron. Po oddzieleniu od siebie magnesu i kontaktronu następuje rozwarcie (bądź zwarcie) obwodu. Specjalna konstrukcja tych czujek daje możliwość umieszczania ich wewnątrz drzwi, okien (kontaktrony czołowe) bądź na ich powierzchniach (kontaktrony boczne). Można montować odpowiednie kontaktrony na drzwiach metalowych (bez obawy o stopniowe rozmagnesowanie i utratę stabilności pracy) oraz chronić wjazdy do chronionych obiektów (np. kontaktrony garażowe).
Czujki dualne
Czujka dualna, to czujka wykorzystująca dwa różne rodzaje detekcji. Jeżeli jeden detektor wykryje intruza, wówczas czujka oczekuje przez pewien czas na potwierdzenie tego faktu przez drugi detektor. Nie jest konieczne, aby oba detektory zadziałały w tym samym czasie. Wyjścia detektorów dołączone są z reguły do układu logicznego "AND" (wygeneruje sygnał alarmu, gdy intruz zostanie wykryty przez obie czujki) lub "OR" (wygeneruje alarm gdy intruz zostanie wykryty przez jedną z czujek).
Optyczne czujki dymu
Reagują na produkty spalania powodujące osłabienie lub rozproszenie światła w zakresie widma podczerwonego; są szczególnie polecane do wykrywania pożaru jeszcze przed jego wystąpieniem: wykrywają one dym tlących się przedmiotów. Powstaje wtedy lekki ale silnie rozpraszający światło dym.
Sygnalizator
Sygnalizatory to bardzo ważne elementy systemu alarmowego. To sygnalizatory przekazują informację o alarmie od centrali do otoczenia. Ze względu na miejsce montażu rozróżniamy sygnalizatory zewnętrzne i sygnalizatory wewnętrzne.Sygnalizatory zewnętrzne to urządzenia wyposażone zazwyczaj w sygnał optyczny (najczęściej jasne diody LED) i sygnał dźwiękowy o dużej głośności (przetwornik piezoelektryczny lub głośnik o natężeniu dźwięku ok. 120dB). Sygnalizatory zewnętrzne montujemy w miejscach trudnodostępnych, na znacznych wysokościach (np. powyżej 5 metrów). W przypadku konieczności montażu sygnalizatora na nieznacznej wysokości (np. 3 metry) warto stosować sygnalizatory z własnym zasilaniem awaryjnym - akumulatorem (np. sygnalizator SP-4006). Takie sygnalizatory kontrolują cały czas podłączenie z centralą alarmową i przy sabotażu (odcięciu przewodu, zerwaniu ze ściany) automatycznie sygnalizują stan alarmu pobierając energię z własnego - wewnętrznego akumulatora.
Sygnalizatory wewnętrzne to urządzenia wyposażone zazwyczaj tylko w sygnał dźwiękowy o wysokiej częstotliwości i dużej głośności. Instaluje się je wewnątrz pomieszczeń, w miejscach najbardziej narażonych na wejście intruza. Najczęściej montowane są w holach, przedpokojach, na wspólnych korytarzach. Ich zadaniem jest wypłoszenie intruza z wnętrza pomieszczenia. Pełnią także bardzo ważną rolę, jaką jest sygnalizacja zagrożenia pożarem, tlenkiem węgla itp., ponieważ znaczna część dobrych systemów alarmowych jest wyposażona właśnie w takie czujki.